Rok 2021 został ogłoszony na Litwie Rokiem Historii i Kultury Tatarów Litewskich. Z tej okazji Centralna Biblioteka Samorządu Rejonu Wileńskiego we współpracy z różnego rodzaju organizacjami przedstawi cechy szczególne piśmiennictwa tatarskiego, które jest nieodłączną częścią tożsamości kulturowej Tatarów.
Tatarzy w Wielkim Księstwie Litewskim stworzyli unikalne piśmiennictwo, w którym obok arabskich tekstów liturgicznych tymże pismem arabskim spisane są utwory religijne w językach tureckim, ruskim i polskim. Tatarzy Wileńszczyzny zachowali wiele rękopisów swoich przodków, których nie potrafią przeczytać, napisane są bowiem one pismem arabskim. Dzięki projektowi zdigitalizowany zostanie unikalny, wydany w 1937 roku w Wilnie „Praktyczny podręcznik początkowego czytania po arabsku”. Książka zostanie opublikowana i na jej podstawie planowane jest wydanie uzupełnionej edycji z wyjaśnieniami w języku litewskim. Z uzupełnionego wydania będą mogli korzystać zainteresowani kulturą tatarską czytelnicy Centralnej Biblioteki Samorządu Rejonu Wileńskiego. W celu aktualizacji tożsamości kulturowej Wileńszczyzny organizowane będą zajęcia edukacyjne dla dzieci z rodzin nisko uposażonych i wielodzietnych oraz dla osób w starszym wieku, które mają zachowane dawne rękopisy. W trakcie zajęć ich uczestnicy zostaną zapoznani z pismem, którego używali Tatarzy, jego historią i unikalnością. W ramach projektu zostanie przygotowane i wydane abecadło języka arabskiego z wymową liter w języku litewskim. Z wykorzystaniem nowoczesnych technologii zajęcia edukacyjne będą dostępne również zdalnie.
Projekt finansuje Litewska Rada Kultury oraz samorząd rejonu wileńskiego. Partnerzy projektu: Biblioteki Publiczna Okręgu Wileńskiego im. Adama Mickiewicza, Muzeum Władysława Syrokomli w Borejkowszczyźnie oraz Wileńskie Centrum Szkoleń Agroekologii.
Działalność edukacyjna Centralnej Biblioteki Samorządu Rejonu Wileńskiego na „Festiwalu czytania”
Centralna Biblioteka Samorządu Rejonu Wileńskiego kontynuuje realizację projektu „Fenomen piśmiennictwa Tatarów Wileńszczyzny” – 11 września zaprezentowała swoją działalność edukacyjną podczas zorganizowanego w Wileńskiej Okręgowej Bibliotece Publicznej im. Adama Mickiewicza „Festiwalu czytania”.
Organizatorzy szóstej już edycji festiwalu są przekonani, że format przedsięwzięcia w innowacyjny sposób prezentuje dzieciom i młodzieży bibliotekę, jako atrakcyjne miejsce nie tylko do nauki i zainteresowań książką, ale również do spędzania czasu wolnego.
Centralna Biblioteka Samorządu Rejonu Wileńskiego po otrzymaniu zaproszenia dom udziału w festiwalu bez zastanowienia je przyjęła i wspólnie z imamem Litewskiego Centrum Duchowości Muzułmanów Sunnitów – Muftiatu Konstantinem Selimowiczem zapoznała uczestników i gości festiwalu z alfabetem języka arabskiego, piśmiennictwem tatarskim i jego historią. Imam opowiedział o tradycjach i zwyczajach tatarskich, odpowiedział na pytania zebranych.
Projekt finansuje Litewska Rada Kultury i Samorząd Rejonu Wileńskiego.
Piśmiennictwo – nieodłączna część tożsamości Tatarów
17 września Centralna Biblioteka Samorządu Rejonu Wileńskiego zaprosiła wszystkich do wsi Sorok Tatary na końcową imprezę w ramach projektu „Fenomen piśmiennictwa Tatarów Wileńszczyzny“. W domu Wspólnoty Tatarskiej w Sorok Tatarach zgromadzili się uczestnicy projektu i mieszkańcy wsi. Przybyła również ściśle z miejscową wspólnotą współpracująca funkcjonariuszka Komisariatu Policji Rejonu Wileńskiego Anželika Rakauskienė.
Na początku spotkania zainicjowano działania w ramach projektu, w trakcie których Centralna Biblioteka Samorządu Rejonu Wileńskiego wespół z imamem Litewskiego Centrum Duchowego Muzułmanów Sunnitów – Muftiatu Konstantinasem Selimovičiusem i przy współpracy z partnerami prezentowali interesujące fakty o piśmiennictwie tatarskim. Piśmiennictwo to jest nieodłączną częścią tożsamości kulturowej Tatarów. Tatarzy Wileńszczyzny zachowali wiele rękopisów swoich przodków, których nie mogą przeczytać, napisane są, bowiem, alfabetem arabskim. Tak właśnie zrodził się pomysł na projekt. Partner projektu – Wileńska Okręgowa Biblioteka im. Adama Mickiewicza zdigitalizowała wydany w 1937 roku unikalny „Praktyczny podręcznik początkowego czytania po arabsku“. Podręcznik ten Konstantinasowi sprezentowała jego babcia Felicja Selimowicz. Był to pierwszy dokument, który zachęcił go do gromadzenia i przechowywania innych dawnych rękopisów. Na podstawie tego podręcznika ukazało się nowe wydanie z komentarzami i uzupełnieniami w języku litewskim.
W ramach projektu wydana została również książka z alfabetem arabskim. Zarówno z tej książki, jak też z uzupełnionego wydania w Centralnej Bibliotece Samorządu Rejonu Wileńskiego i jej oddziałach będą mogli korzystać wszyscy zainteresowani kulturą tatarską, chętni bliższego zapoznania się z unikalnym dziedzictwem. Książki te były wykorzystane podczas zajęć edukacyjnych, których uczestnicy mogli wypróbować swoich sił w pisowni liter arabskich. Zajęcia edukacyjne odbywały się w Centralnej Bibliotece Samorządu Rejonu Wileńskiego, w Domu Wspólnoty Tatarskiej Wsi Sorok Tatary, podczas zorganizowanego przez Wileńską Okręgową Bibliotekę im. Adama Mickiewicza „Festiwalu czytania“ oraz w Wileńskim Centrum Szkoleń Agroekologii.
Serdeczne podziękowania złożono również partnerom projektu: Muzeum Władysława Syrokomli w Borejkowszyźnie za przygotowany piękny folder o projekcie, Litewskiemu Związkowi Wspólnot Tatarskich i Wspólnocie Tatarskiej Wsi Sorok Tatary, które przyczyniły się do popularyzacji projektu i pomogły w jego realizacji.
Po prezentacji dyrektor Centralnej Biblioteki Samorządu Rejonu Wileńskiego Mirosław Wojciulewicz zwrócił się ze słowem powitalnym, wręczył podziękowania i upominki wszystkim uczestnikom i partnerom projektu. Następnie imam Selimovičius przedstawił swoją prywatną kolekcję dawnych rękopisów i książek. Każdy egzemplarz z tej kolekcji ma swoją unikalną, intrygującą historię. Historie te zauroczyły uczestników spotkania. Konstantinas w swoim przemówieniu podkreślił, że każdy naród to bezcenny skarb dla państwa, który należy chronić i mówić o nim, by nie został zapomniany.
Na zakończenie spotkania kierowniczka organizacji pożytku publicznego „Pas totorius“ Zita Milkamanowicz opowiedziała o tradycyjnej kuchni tatarskiej, o daniach przygotowanych do degustacji. Zapach i smak tych potraw cieszył zarówno wzrok, jak i podniebienie.
Centralna Biblioteka Samorządu Rejonu Wileńskiego cieszy się z nawiązanego partnerstwa, będzie wspierała tę współpracę, z której powstaną nowe projekty.
Projekt finansowała Litewska Rada Kultury i Samorząd Rejonu Wileńskiego.
